Axiom Space i prywatne loty kosmiczne

Jak doskonale wiecie z naszych wpisów na blogu, innych wpisów na blogu i wpisów dla patronów na Patronite, już w przyszłym roku Polacy wracają w kosmos. A w zasadzie jeden Polak – dr Sławosz Uznański. Ten polski naukowiec z CERN przeszedł przez proces rekrutacyjny Europejskiej Agencji Kosmicznej, a potem przekonał naszych decydentów, że warto wyłożyć nieco więcej środków na polski program kosmiczny. Wyruszy na Międzynarodową Stację Kosmiczną prawdopodobnie już w pierwszej połowie roku. Jego misja to Ax-4, realizowana przez prywatną firmę Axiom Space. Zaraz, chwila… Prywatną? Tak jest! Bo prywatne loty kosmiczne to nie tylko SpaceX, który obsługuje astronautów NASA, ale też zupełnie komercyjne przedsięwzięcia załogowe. Pozwól, że wyjaśnię.

Prywaciarze w kosmosie

Prywatni przewoźnicy orbitalni¹Tak, wiemy jak to brzmi są z nami już od dawna. Ktoś przecież musi przewozić na miejsce satelity czy teleskopy. Prywatne rakiety dostarczają na orbitę satelity telekomunikacyjne, takie jak system Starlink. Ale również do przedsięwzięć naukowych angażuje się prywatne firmy: na przykład teleskop Webba został wysłany w kosmos przez rakietę francuskiej firmy Arianespace.

W dzisiejszych czasach również przewóz astronautów to mocno sprywatyzowana dziedzina. NASA wszystkie własne działania związane z przewozem ludzi kieruje do programu Artemis, czyli planu powrotu ludzi na Księżyc. Na Międzynarodową Stację Kosmiczną latają jeszcze rakiety Sojuz, należące do państwowej agencji Roskosmos. Wszystkie pozostałe loty są kontraktowane z prywatnymi przewoźnikami, takimi jak SpaceX, Boeing czy mniej znany Axiom Space.

Czym zajmuje się Axiom Space?

Axiom Space powstało w 2016 roku. Michael T. Suffredini, który wcześniej pracował w NASA nad programem Międzynarodowej Stacji Kosmicznej, stworzył nową firmę wraz z biznesmenem Kamalen Ghaffranianem. Po co? Ich pierwotnym planem było stworzenie prywatnej stacji kosmicznej, ale dążą do celu mniejszymi krokami.

Pierwsze misje załogowe Axiom Space wyruszyły w 2020 roku. Odbywają się na maszynach SpaceX, a konkretnie kapsułach Dragon. Pilot i dowódca misji to zawsze etatowi pracownicy Axiom Space, tacy jak Peggy Whitman, która poprowadzi przyszłoroczną misję. Pozostałe miejsca w kapsule wykupują kosmiczni turyści lub nieduże agencje kosmiczne, które nie mogą pozwolić sobie na samodzielną organizację całej misji. W misji Ax-1 wzięli udział trzej turyści, którzy samodzielnie zapłacili za swoją podróż. Ax-2 to dwóch astronautów wysłanych przez agencję z Arabii Saudyjskiej. W misji Ax-3 wzięli udział astronauci z agencji z Włoch, Szwecji i Turcji.

Latem tego roku przez polskie media przetoczyła się niepokojąca informacja o problemach finansowych Axiom Space. Na pytania o przyszłość misji Sławosza Uznańskiego Ministerstwo Rozwoju i Technologii odpowiadało, że umowę z Axiom Space podpisuje Europejska Agencja Kosmiczna, która ma wszystko pod kontrolą. I chyba rzeczywiście nie mamy się czego obawiać: misja Polaka jest już oficjalnie zaplanowana.

Misja Axiom Space 4

Lot Sławosza Uznańskiego będzie czwartym prywatnym lotem na Międzynarodową Stację Kosmiczną. Misja o kodzie Ax-4 rozpocznie się prawdopodobnie w maju 2025 roku. Oprócz dra Uznańskiego poleci na nią z trójką innych astronautów: dowódczynią będzie Amerykanka Peggy Whitman, pilotem Shubhanshu Shukla²Z Indyjskiej Organizacji Badań Kosmicznych, a drugim, oprócz dra Uznańskiego specjalistą misji – Węgier Tibor Kapu.

Członkowie Ax-4, podobnie jak astronauci wcześniejszych misji Axiom Space, nie zostaną oficjalnymi członkami kolejnej ekspedycji Międzynarodowej Stacji Kosmicznej³Taki los astronautów z malutkiej Europejskiej Agencji Kosmicznej, która musi swoich ludzi wysyłać w kosmos czarterem….

Pamiętajmy jednak, że podróże na Międzynarodową Stację Kosmiczną bywają nieprzewidywalne. Suni Williams i Butch Wilmore mieli na początku tego roku spędzić na ISS kilka dni. Kapsuła Boeing Starliner, którą testowali, okazała się jednak wadliwa. Pojazd wrócił na Ziemię bez załogi, a astronauci zostali włączeni do ekspedycji ISS. Ich powrót zaplanowano na luty 2025 roku. 

Przyszłość Axiom Space

Pierwotnie Axiom Space powstała po to, by stworzyć pierwszą prywatną stację kosmiczną – i właściciele nie rezygnują z tych planów. Początkiem będzie stworzenie kilku modułów Międzynarodowej Stacji Kosmicznej. Pierwszy z nich ma zostać zamontowany w 2026 roku.

Międzynarodowa Stacja Kosmiczna jest, jak na warunki kosmiczne, dość leciwa. Miała pracować około 15 lat, czyli… już przekroczyła ten czas o 10 lat. Najprawdopodobniej do jej wyłączenia i zejścia z orbity dojdzie w 2030 roku. Jednak wcześniej moduły Axiom Space zostaną odłączone od ISS i stworzą autonomiczną stację. Oprócz prowadzenia badań naukowych stacja ma przyjmować komercyjnych gości⁴Czyli turystów.

Axiom Space i Collins Aerospace podpisały z NASA kontrakty na stworzenie nowych skafandrów kosmicznych, które będą wykorzystywane podczas spacerów poza ISS i w misjach Artemis na Księżyc. Co ciekawe, Axiom Space nie tylko zaprojektuje skafandry. Będzie też sprawować nad nimi nadzór techniczny; NASA nie wykupi sprzętu, ale będzie go wypożyczać.

Wygląda na to, że prywatne usługi kosmiczne będą coraz bardziej się rozwijać. Kto wie, może za kilkanaście lat napiszemy dla was wpis z pokładu pierwszej prywatnej stacji kosmicznej. Na pewno przyda nam się do tego wasze wsparcie na Patronite!

Bibliografia

1. https://www.nasa.gov/news-release/nasa-decides-to-bring-starliner-spacecraft-back-to-earth-without-crew/
2. https://spacenews.com/nasa-selects-axiom-space-and-collins-aerospace-for-spacesuit-contracts/
3. https://www.nasa.gov/news-release/nasa-partners-with-industry-for-new-spacewalking-moonwalking-services/
4. https://www.bankier.pl/wiadomosc/Resort-Rozwoju-i-Technologii-zaprzeczyl-rzekomej-umowie-z-Axiom-Sapce-8819371.html
5. https://web.archive.org/web/20220310095539/https://www.arianespace.com/press-release/ariane-5-successful-launch-webb-space-telescope/
6. https://kosmonauta.net/2024/01/ax-4-polska-brazylia-indie-i-usa/
7. https://www.nasa.gov/humans-in-space/private-astronaut-missions/
8. https://www.axiomspace.com/axiom-suit

Zainteresowało Cię to, co czytasz? Chcesz wiedzieć więcej? Śledź nas na Facebooku, i – pozwól, że wyjaśnię!